Grunty pod zabudowę mieszkalną, które do tej pory były użytkowane na zasadzie prawa wieczystego, od 2019 roku zostały przekształcone w parcele własnościowe. Oznacza to, że spółdzielnie czy wspólnoty mieszkaniowe zyskują prawo własności do działek, na których stoją zarządzane przez nich budynki. Ta ważna zmiana łączy się z obowiązkiem uiszczenia tak zwanej opłaty przekształceniowej. Płaci ją nowy właściciel gruntów instytucji, która wcześniej posiadała prawa do tych terenów.
ABC przekształcenia prawa własności
Opłata przekształceniowa nie jest małym wydatkiem. Jest to równowartość aktualnej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego. Zobowiązanie to można uregulować jednorazowo lub płacić co rok przez 20 lat. Zarządcy, którzy zdecydują się na pierwsze rozwiązanie, mogą skorzystać z bonifikaty. Co to takiego? Jest to zniżka oferowana przez gminy lub Skarb Państwa przy zakupie nieruchomości. Można ją uzyskać pod warunkiem, że dana parcela nie będzie służyła celom komercyjnym. Grunty, na których stoją bloki lub innego rodzaju zabudowa mieszkalna mogły pierwotnie należeć do gmin, lub Skarbu Państwa.
Jeśli przekształceniu prawa własności ulegają parcele Skarbu Państwa, wysokość bonifikaty mogła wynieść maksymalnie 60%. Na taki upust mieli szansę nowi właściciele gruntów, którzy zdecydowali się na uiszczenie całej opłaty w pierwszym roku obowiązywania ustawy. Z każdym kolejnym rokiem bonifikata malała i w kolejnych latach wynosiła odpowiednio 50,40, 30, 20 i 10% aktualnej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego. Obecnie po kilku latach obowiązywania ustawy wiemy, że nie jest ona doskonała. Przekształcenie prawa własności dotyczyło gruntów pod zabudową mieszkalną, jednak nie do końca wiadomo czy obejmuje ona również tereny gdzie stworzono infrastrukturę osiedlową.
Co z gruntami gminnymi
Nie wszystkie parcele, na których obecnie stoi zabudowa mieszkalna należą do Skarbu Państwa. Część z nich to grunty gmin, które też ulegają przekształceniu prawa własności. W tej sytuacji to jednak poszczególne gminy decydują czy stosują bonifikaty przy opłacie przekształceniowej oraz jaka będzie ich wysokość. W Krakowie i Lublinie upust za jednorazową spłatę zobowiązania w pierwszym roku wynosił 60%. W Białej Podlaskiej czy Gdańsku było to aż 95% całości opłaty. Co ważne prawo do bonifikaty tracą podmioty, które według prawa prowadzą działalność komercyjną. Może to dotyczyć na przykład rentierów, którzy posiadają na własność cały budynek mieszkalny na przykład kamienicę.
Jak wspominaliśmy, zdarzają się sytuację, w których nie wiadomo czy dany grunt podlega zmianom własności czy nie. Najczęściej niejasny status posiadają place zabaw, miejsca integracji sąsiedzkiej czy miejsca parkingowe. Przestrzenie te nie są gruntami, na których stoi zabudowa mieszkalna, jednak stanowią istotny element osiedla, bez nich trudno byłoby funkcjonować mieszkańcom. Jeśli dany teren należy do gminy, to urzędnicy na szczeblu samorządowym rozwiązują tego typu kłopoty z interpretacją prawa.
